Kwestia zarządzania odpadami w Grecji od dawna budzi powszechne zainteresowanie, zwłaszcza w kontekście europejskich standardów. Dla wielu osób odwiedzających kraj, widoczne są różnice w podejściu do gospodarki odpadami w porównaniu do innych państw Unii Europejskiej. Chociaż Grecja poczyniła już znaczące kroki w tej dziedzinie, nadal istnieją obszary, w których potrzebne są usprawnienia. 

Rząd, zdając sobie sprawę z tych wyzwań, wprowadza nowe przepisy, które mają na celu poprawę zarządzania odpadami zarówno na poziomie lokalnym, jak i ogólnokrajowym. Proponowane zmiany mają za zadanie dostosowanie greckiego systemu do europejskich norm, a także wzmocnienie efektywności recyklingu oraz innych działań proekologicznych.

Interwencja państwa w gminy z problemami

Jednym z najważniejszych elementów nowej ustawy będzie możliwość bezpośredniej interwencji Ministerstwa Środowiska w gminach, które nie spełniają określonych norm dotyczących zarządzania odpadami. Dotyczy to zwłaszcza przypadków, w których Unia Europejska nakładała sankcje na Grecję, m.in. za funkcjonowanie nielegalnych składowisk odpadów. W takich przypadkach minister środowiska będzie mógł zlecić Generalnemu Sekretarzowi ds. Koordynacji Gospodarki Odpadami realizację projektów mających na celu dostosowanie działań gmin do obowiązujących przepisów.

Nowe przepisy pozwolą rządowi podejmować działania, gdy lokalne władze, mimo zobowiązań, nie wprowadzają odpowiednich zmian, np. w ramach regionalnych planów gospodarki odpadami. Minister będzie mógł interweniować w przypadku opieszałości lub odmowy realizacji projektów przez samorządy.

Prywatne firmy w małych gminach

Szczególną uwagę poświęcono małym, odległym gminom górskim i wyspiarskim. Nowa ustawa przewiduje możliwość zlecania prywatnym firmom zadań związanych z recyklingiem i gospodarowaniem bioodpadami w tych gminach, które mają populację mniejszą niż 10 000 mieszkańców. Państwo będzie pokrywać koszty tych działań, co ma na celu odciążenie samorządów, które często nie dysponują wystarczającymi środkami na skuteczną gospodarkę odpadami.

Model ten został już z powodzeniem wdrożony na wyspie Tilos, gdzie prywatna firma zajmuje się kompleksową gospodarką odpadami, osiągając spektakularne wyniki. Jednak koszty tego typu operacji są na tyle wysokie, że małe gminy nie mogą same sobie na to pozwolić, stąd rola państwa jako finansującego te działania jest kluczowa.

Konsolidacja regionalnych systemów zarządzania odpadami

Zmiany obejmą także konsolidację regionalnych organizacji zajmujących się gospodarką odpadami (FODSA). Gminy będą łączone w większe jednostki w celu lepszego zarządzania zasobami i usprawnienia procesów. Przykładowo, FODSA z wysp Lesbos i Chios zostaną połączone w jeden podmiot pod przewodnictwem władz z Lesbos, a także powstaną nowe jednostki dla regionów, takich jak Kreta czy Zachodnia Grecja. Gminy będą miały udział w zarządzaniu nowymi jednostkami proporcjonalnie do liczby mieszkańców.

Zmiany w systemie depozytowym butelek

Ministerstwo planuje również zmiany w systemie zwrotu i kaucji za butelki (tzw. DRS). System ten, który obejmuje butelki plastikowe i aluminiowe, będzie miał opóźniony start – nowe terminy przewidują jego wdrożenie na początku 2025 roku, choć pierwotnie zakładano jego uruchomienie w 2022 roku. Dodatkowo, szkło zostanie wyłączone z systemu DRS, a jego recykling będzie kontynuowany w ramach innych istniejących systemów, takich jak pojemniki na szkło (np. niebieskie dzwony).

powiązany artykuł

Znaczna podwyżka cen wody i napojów w Grecji. Jak uniknąć wyższych kosztów?

Walka z unikaniem opłat recyklingowych

Ważnym aspektem nowych przepisów będzie także walka z unikaniem opłat recyklingowych przez firmy. Aby zarejestrować się w Krajowym Rejestrze Handlowym (GEMI), firmy będą musiały wcześniej zarejestrować się w Elektronicznym Rejestrze Odpadów. W przypadku braku takiej rejestracji przewidziane będą surowe kary, co ma na celu wymuszenie pełnej zgodności z przepisami dotyczącymi recyklingu.

Nowy system dla opakowań po środkach ochrony roślin

Kolejną zmianą będzie wprowadzenie odrębnego systemu zbiórki opakowań plastikowych po środkach ochrony roślin, co wynika z wymogów prawa unijnego. Już podjęto pierwsze kroki w celu stworzenia odpowiedniego systemu do zbierania i zarządzania tego rodzaju odpadami.

Nowe przepisy Ministerstwa Środowiska mają na celu uporządkowanie systemu zarządzania odpadami w Grecji, w szczególności w gminach, które borykają się z problemami w zakresie gospodarki odpadami. Dzięki większej kontroli państwa, możliwości współpracy z sektorem prywatnym oraz lepszemu zorganizowaniu regionalnych systemów, Grecja ma szansę na poprawę wyników w recyklingu oraz dostosowanie się do standardów unijnych, co pozwoli uniknąć kar finansowych.