Odkrywanie kuchni Grecji to nie tylko podróż przez smaki, ale także wgląd w kulturę i tradycje tego pięknego kraju. Jednym z nieodłącznych elementów greckiej kulinariów są "pota", czyli trunki, które od wieków towarzyszą posiłkom i celebracjom. Bogata oferta alkoholi, od mocnych trunków po delikatne wina, odzwierciedla nie tylko różnorodność, ale także bogactwo lokalnych smaków i tradycji.

Poniżej przedstawiamy przegląd najpopularniejszych greckich alkoholi, które powinniście posmakować podróżującego po Grecji.

Ouzo

Ouzo (gr. ούζο) to prawdopodobnie najbardziej popularny grecki alkohol na świecie, słynący z intensywnego smaku lukrecji. Choć często kojarzony jest z anyżem, ten mocny likier o zawartości alkoholu przekraczającej często 40% nie jest tak naprawdę z niego wytwarzany; gdyż anyż (obok innych ziół) służy jedynie do jego aromatyzowania. Ouzo produkuje się poprzez destylację winogron w miedzianych alembikach.

Niektórzy preferują pić ouzo bez dodatków, inni zaś mieszają je z zimną wodą lub lodem. Prawda jest taka, że dodanie wody lub lodu powoduje reakcję chemiczną, która sprawia, że ouzo zmienia kolor z przejrzystego na lekko mleczny, co nadaje mu delikatniejszy i nieco bardziej orzeźwiający smak.

Ouzo jest zazwyczaj serwowane w specjalnych tawernach zwanymi po grecku „ouzeri” (gr. ουζερί), gdzie podaje się je w towarzystwie różnego rodzaju przystawek zwanych „meze” (gr. μεζέ), tworząc w ten sposób doskonałe połączenie śródziemnomorskich smaków i aromatów.

Retsina

Retsina (gr. ρετσίνα) to tradycyjne greckie wino znane ze swojego charakterystycznego żywicznego akcentu, który zawdzięcza dodatkowi żywicy sosnowej wprowadzanej do moszczu w trakcie procesu fermentacji. To właśnie ten unikalny składnik nadaje retsinie wyjątkowy jej charakterystyczny smak.

Historia wina sięga starożytności, kiedy to greccy winiarze, nie mając dostępu do nowoczesnych metod uszczelniania trunku, stosowali to tego żywicę sosnową w celu zabezpieczania amfor. Dzięki temu podczas transportu i przechowywania wina były lepiej chronione przed dopływem powietrza, a antyseptyczne właściwości żywicy zapobiegały ich zepsuciu.

Obecnie retsina produkowana jest przede wszystkim w regionie Attyki oraz Eubei, z wykorzystaniem tradycyjnych greckich odmian winogron takich jak Savatiano czy Roditis. Retsina posiada także status wina o Chronionej Nazwie Pochodzenia (PDO), co oznacza, że musi być ona wytwarzana według ściśle określonych zasad i w określonym regionie.

Chociaż w przeszłości retsina była często uznawana za wino o gorszej jakości, obecnie dzięki wysiłkom producentów cieszy się ona dużo lepszą reputacją. Nowoczesne wersje oferują świeżość i owocowy aromat, z subtelnym, lecz nadal wyraźnym żywicznym charakterem, co sprawia, że są doskonałym wyborem do wielu tradycyjnych greckich potraw, zwłaszcza tych opartych na rybach i owocach morza.

Tsipouro - Raki - Tsikoudia

Tsipouro (gr. τσίπουρο) to tradycyjny grecki napój alkoholowy popularny zarówno wśród Greków, jak i turystów. Tsipouro produkowane jest głównie z wytłoków winogron, czyli resztek, które pozostają po wyciśnięciu soku z winogron w procesie produkcji wina. Wytłoki te zawierają zarówno skórki i pestki, jak i resztki miąższu winogron.

Proces produkcji tsipouro obejmuje fermentację tych wytłoków, a następnie destylację uzyskanego zacieru. W zależności od regionu i tradycji, do destylatu mogą być również dodawane różne zioła i przyprawy, które nadają tsipouro ten unikalny smak i aromat.

Tsipouro ma swoje korzenie w klasztorach na Górze Athos. Bardzo podobnym trunkiem, produkowanym na Krecie, jest tzw. tsikoudia (gr. τσικουδιά), znana także jako raki gr. (ρακή), które jednak różnią się od tsipouro metodą produkcji, gdyż tsikoudia uzyskuje się przez pojedynczą destylację.

Tsipouro jest często porównywane do innych tradycyjnych regionalnych trunków alkoholowych, takich jak włoska grappa czy bliskowschodni arak, ze względu na podobną metodę produkcji jak i wysoką zawartość alkoholu, która zwykle wynosi od 36 do 45 procent. Tawerny, w których serwują tsipouro w towarzystwie różnorodnych przestawek nazywane są po grecku „tsipouradiko” (gr. τσιπουράδικο).

Metaxa

Metaxa (gr. Μεταξά) to kolejny grecki napój alkoholowy, nazwany potocznie greckim koniakiem, który w rzeczywistości stanowi połączenie brandy z winem muscat oraz mieszanką wyselekcjonowanych ziół i płatków róż. Jest znany ze swojego bogatego, lekko słodkiego smaku i stosunkowo złożonego aromatu.

Proces produkcji Metaxy rozpoczyna się od destylacji białych winogron, z których uzyskuje się mocny bazowy alkohol. Następnie destylat łączony jest z winem muscat pochodzącym z Wysp Egejskich, co dodaje całości słodyczy oraz charakterystycznego aromatu. Dalsze wzbogacenie mieszanki polega na dodaniu kombinacji ziół oraz płatków róż. Po dokładnym wymieszaniu składników, Metaxa dojrzewa w dębowych beczkach, co nadaje jej głębi smakowej i złocistego koloru.

Metaxa występuje w różnych wariantach wiekowych oznaczonych gwiazdkami, które informują o liczbie lat leżakowania. Ze względu na swój bogaty smak i aromat, Metaxa cieszy się popularnością nie tylko jako napój do picia solo, ale także jako doskonały składnik koktajli.

Wino Mavrodafni

Mavrodafni (gr. Μαυροδάφνη) to zarówno nazwa odmiany winogron, pochodzących z regionu Achaja w Grecji, jak i nazwa słodkiego, wzmacnianego czerwonego wina produkowanego właśnie z tych winogron. Jest to słodkie wino o wysokiej zawartości cukru, które uzyskuje się dzięki specyficznemu procesowi produkcji.

Produkcja mavrodafni zaczyna się od fermentacji winogron w dużych kadziach fermentacyjnych, które następnie wystawiane są na słońce. Kiedy wino osiąga odpowiednią dojrzałość, fermentacja zostaje zatrzymana przez dodanie destylatu przygotowanego z poprzednich zbiorów. Następnie, mavrodafni jest destylowane i przenoszone do podziemnych piwnic, gdzie dojrzewa. Proces dojrzewania polega na kontakcie z starszymi winami poprzez stopniowe przekładanie wina z jednej beczki do drugiej.

Wino charakteryzuje się ono ciemnobrązowym, niemal nieprzezroczystym kolorem z fioletowo-brązowymi refleksami. W aromacie i smaku dominują nuty karmelu, czekolady, kawy, rodzynek i suszonych śliwek.

Wino Vinsanto

Vinsanto to popularne słodkie wino pochodzące z malowniczej wyspy Santorini. Produkowane jest z trzech białych odmian winogron: Assyrtiko, Aidani i Athiri, które przed przetworzeniem suszone są na słońcu. Charakterystyczne dla Vinsanto jest jego głębokie, brązowo-miedziane zabarwienie oraz złożony bukiet aromatyczny, w którym dominują nuty suszonych moreli, wiśni, rodzynek oraz delikatne akcenty zarówno słodyczy jak i goryczy głownie dzięki zawartości tanin.

Historia Vinsanto sięga XII wieku, jednak szczególny rozkwit nastąpił dopiero po 1783 roku, kiedy to zaczęło ono zdobywać popularność na dużych rynkach zbytu, takich jak na przykład Rosja. Obecnie Vinsanto jest cenione na całym świecie jako jedno z ciekawszy słodkich win z Grecji, między innymi dzięki swoim wyjątkowym cechom, które wynikają z unikatowego ukształtowania wyspy Santorini.

Specyficzne wulkaniczne podłoże Santorini oraz trudne warunki uprawy, takie jak poranne mgły zapewniające wilgoć i silne wiatry, mają istotny wpływ na wyjątkowy smak winogron używanych do produkcji Vinsanto. Wina te różnią się profilem smakowym w zależności od wieku - młodsze cechuje złocisto-pomarańczowy kolor i owocowy charakter, podczas gdy starsze Vinsanto nabierają mocniejszej barwy mahoniuoraz bogatszych aromatów, takich jak kawa, suszone owoce, melasa czy kadzidło. Vinsanto doskonale współgra z deserami na bazie karmelu, fig, orzechów, a także z intensywnymi, słonymi serami, jak na przykład roquefort.

Wino Moschofilero

Moschofilero (gr. Μοσχοφίλερο) to nie tylko nazwa wina, ale także odmiana winogron uprawiana w centralnej części Peloponezu, z której produkowane są wyjątkowe, suche i aromatyczne białe wina. Wyróżniają się one delikatnym smakiem, w którym dominują nuty brzoskwini i słodkiej cytryny. Z upływem czasu, w miarę starzenia, wina te zyskują dodatkowe akcenty wzbogacone o aromat suszonych owoców i moreli. Winogrona te mają skórki o odcieniach od czerwieni do szarości, jednak głównie wykorzystuje się je do produkcji suchych białych win oraz wybranych wariantów win musujących.

Moschofilero, ze względu na swój wyrazisty i orzeźwiający charakter, stanowi idealny wybór dla tych, którzy poszukują czegoś więcej niż klasyczne białe wino, bowiem odmiana ta jest znana z charakterystycznego wyrazistego aromatu, na co wskazuje już sama nazwa gdzyż słowo "moscho", oznacza po grecku zapach. 

Wino Agioritiko

Agioritiko (gr. Αγιωργίτικο), obok Xinomavro (gr. Ξινόμαυρο), to jedna z dwóch najbardziej szlachetnych odmian czerwonych winogron w Grecji. Głównie uprawiana w regionie Nemea, znanej również jako "Mała Burgundia", od 1971 roku oficjalnie zarejestrowanej jako strefa produkcji win o Chronionej Nazwie Pochodzenia (PDO).

Historia Agioritiko jest bogata i splata się z mitologią. Region Nemea, pierwotnie znany jako Fliasia, według tradycji był miejscem produkcji królewskiego wina, które ponoć pił Agamemnon w Mykenach. Mitologia opowiada również, że Agioritiko to krew Heraklesa, wylana podczas jego walki z nemejskim lwem, jednym z jego dwunastu wspaniałych czynów.

Wino Xinomavro

Xinomavro (gr. Ξινόμαυρο) to odmiana winogron, pochodząca głównie z obszaru Macedonii, zwłaszcza z okolic Naoussa. Na początku XX wieku region ten doświadczył znacznych strat w wyniku ataku mszycy. Odbudowa winnic rozpoczęła się dopiero w latach 60. XX wieku, kiedy to Yiannis Boutaris przekształcił dzikie tereny w miejscowości Giannakochori koło Naoussy w uprawy Xinomavro. W 1972 roku Naoussa uzyskała status regionu winiarskiego o Chronionej Nazwie Pochodzenia. Obecnie zajmuje on obszar około 7 000 akrów.

Barwa wina Xinomavro może się różnić, obejmując odcienie od średniego rubinu do głębokiego ceglastego koloru, zależnie od metody produkcji i czasu starzenia. Najbardziej odczuwalne aromaty obejmują różne odmiany pomidorów, zarówno świeże, jak i suszone, oraz nuty pasty pomidorowej. Wino to cechuje się także delikatnymi nutami oliwek (czarnych, pasty oliwkowej lub liści), czerwonych owoców (truskawka, żurawina, porzeczka), ziołowymi akcentami (szałwia, rozmaryn, eukaliptus) oraz ziemiście (grzyby, ziemia). Xinomavro może być wykorzystywane nie tylko do produkcji czerwonych win, ale także różowych i białych win metodą blanc de noir, a nawet do win musujących.

Greckie piwa

Chociaż nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę, Grecja w ostatnich latach doświadcza również dynamicznego rozwoju kultury piwowarskiej, łącząc lokalne tradycje z nowoczesnymi trendami craftowymi. Mimo że Grecja nie jest tradycyjnie kojarzona z produkcją piwa, lokalne browary zyskały uznanie na arenie międzynarodowej. 

Poniżej przedstawiamy kilka najbardziej popularnych greckich marek piwa.

Mythos

Mythos to jedno z najbardziej rozpoznawalnych greckich piw typu lager. Charakteryzuje się łagodnym, orzeźwiającym smakiem i jest idealne do spożywania w gorące dni nad Morzem Egejskim.

Fix Hellas

Fix Hellas to kolejny popularny lager, którego historia sięga XIX wieku. Po latach nieobecności na rynku, marka została odnowiona i ponownie wprowadzona, ciesząc się dużym powodzeniem. Fix Hellas ma wyraźniejszy smak z lekką goryczką, co czyni go bardziej charakterystycznym.

Alfa

Alfa to lekki, łatwo dostępny lager, który jest chętnie wybierany przez Greków na co dzień. Jego subtelne nuty chmielowe oraz stosunkowo niewielka goryczka sprawiają, że jest to świetne piwo na każdą okazję.

Podsumowując, greckie trunki nie tylko delektują podniebienie, ale także przenoszą nas w podróż przez historię, tradycje i kulturę Grecji. A co jest Waszym ulubionym greckim alkoholem? Anyżowe ouzo, lokalne wino, czy może aromatyczna Metaxa? 

Dajcie znać w komentarzach!