Dziedziczenie w Grecji jest regulowane przez grecki Kodeks Cywilny, który precyzyjnie określa zasady zarówno dziedziczenia testamentowego, jak i ustawowego. System ten łączy swobodę testowania z obowiązkową ochroną najbliższych członków rodziny, zapewniając szczególne prawa małżonkowi oraz dzieciom zmarłego. Nawet jeśli spadkodawca sporządził testament, prawo przewiduje, że pewna część majątku musi zostać przyznana określonym krewnym. W niniejszym artykule omówimy szczegółowo zasady dziedziczenia w Grecji, instytucję zachowku, podział spadku według prawa oraz szczególne przepisy dotyczące współmałżonka.

Podstawowe zasady dziedziczenia w Grecji

Grecki system dziedziczenia opiera się na połączeniu dziedziczenia ustawowego z testamentowym. W przypadku, gdy zmarły pozostawił testament, jego majątek dzielony jest zgodnie z wolą zawartą w tym dokumencie, pod warunkiem, że respektuje on tzw. zachowek. Zachowek to część majątku, którą przepisy prawa rezerwują dla najbliższych członków rodziny, bez względu na wolę spadkodawcy. W sytuacji braku testamentu, dziedziczenie następuje zgodnie z ustawowym porządkiem.

powiązany artykuł

Podpis cyfrowy w Grecji: jak go uzyskać i do czego służy?

Dziedziczenie testamentowe i instytucja zachowku

Greckie prawo przewiduje możliwość sporządzenia testamentu w formie pisemnej lub notarialnej. Testament pozwala na swobodne rozdysponowanie majątku, jednak podlega ograniczeniu w postaci zachowku. Zachowek to specjalna instytucja, która chroni najbliższych krewnych przed pominięciem w testamencie.

Uprawnieni do zachowku to:

• Dzieci zmarłego (a w ich braku – wnuki),
• Małżonek lub zarejestrowany partner,
• Rodzice zmarłego – w przypadku braku zstępnych (dzieci i wnuków).

Zachowek wynosi połowę udziału, który przysługiwałby uprawnionemu, gdyby dziedziczenie odbywało się na mocy przepisów ustawowych. Przykładowo, jeśli dziecko miałoby prawo do 50% spadku w przypadku dziedziczenia ustawowego, to w przypadku testamentu jego zachowek wynosi 25% całego majątku. Gdy testament nie uwzględnia osoby uprawnionej do zachowku, osoba ta może zwrócić się do sądu o uznanie tej części testamentu za nieważną.

Dziedziczenie ustawowe: porządek spadkowy

W sytuacji braku testamentu greckie prawo ustala pięć klas dziedziczenia ustawowego, które określają kolejność, w jakiej spadkobiercy dziedziczą majątek po zmarłym. Oto główne klasy:

1. Pierwsza klasa: małżonek oraz dzieci zmarłego, którzy dziedziczą w równych częściach.
2. Druga klasa: rodzice zmarłego, rodzeństwo oraz ich potomstwo.
3. Trzecia klasa: dziadkowie oraz ich potomkowie.
4. Czwarta klasa: pradziadkowie i ich potomkowie.
5. Piąta klasa: jeśli nie ma spadkobierców z wyższych klas, majątek przechodzi na rzecz państwa.

Warto podkreślić, że żyjący współmałżonek zawsze ma prawo do dziedziczenia – jego udział zależy od liczby dzieci lub obecności innych krewnych.

Dziedziczenie przez współmałżonka: szczególne prawa

W greckim systemie prawnym prawa współmałżonka do spadku po zmarłym partnerze zależą od obecności dzieci, krewnych oraz stanu małżeństwa w chwili śmierci. Warto zaznaczyć, że w przypadku złożonego pozwu o rozwód współmałżonek może stracić prawo do dziedziczenia. Oto szczegółowe przepisy:

• Jeśli zmarły pozostawił dzieci, współmałżonek dziedziczy 1/4 majątku, a pozostałe 3/4 przypadają dzieciom w równych częściach.
• W przypadku braku dzieci, ale obecności innych krewnych (np. rodzeństwa), współmałżonek ma prawo do 50% spadku, a druga połowa przypada pozostałym krewnym.
• Gdy nie ma żadnych bliższych krewnych, współmałżonek dziedziczy cały majątek.
• W przypadku pozwu rozwodowego przed śmiercią jednego z małżonków żyjący współmałżonek może zostać pozbawiony prawa do dziedziczenia, co reguluje Kodeks Cywilny (artykuły 1822, 1816, 1820 i 1821).

Dodatkowe prawo do tzw. „ekstrawagancji”

Oprócz udziału w spadku współmałżonek ma prawo do tzw. „ekstrawaganckich” dóbr, takich jak przedmioty codziennego użytku – meble, naczynia, samochody, odzież i inne przedmioty użytkowane wspólnie. Do „ekstrawagancji” nie należą rzeczy związane z wykonywanym zawodem zmarłego.

Odmowa przyjęcia spadku

Greckie prawo przewiduje możliwość odrzucenia spadku, co jest istotnym zabezpieczeniem w sytuacjach, gdy długi spadkowe przewyższają wartość majątku pozostawionego przez zmarłego. Spadkobierca ma prawo formalnie odrzucić spadek, składając oświadczenie w sądzie. Termin na złożenie takiej deklaracji wynosi zazwyczaj cztery miesiące od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o prawie do dziedziczenia. Jeśli osoba dziedzicząca zamieszkuje poza granicami Grecji, termin ten może zostać przedłużony do jednego roku.

Jeżeli pierwsi uprawnieni do dziedziczenia (np. dzieci lub małżonek) odrzucą spadek, prawo do niego przechodzi na kolejną grupę spadkobierców. Warto również pamiętać, że w Grecji nie można częściowo przyjąć lub odrzucić spadku – decyzja musi dotyczyć całego majątku, obejmując zarówno aktywa, jak i pasywa.

Warto zaznaczyć, że w Grecji nie można częściowo odrzucić spadku – przyjęcie lub odrzucenie musi dotyczyć całej masy spadkowej, zarówno majątku ruchomego, jak i nieruchomego. Jeśli współmałżonek lub inny spadkobierca przyjmie jakąkolwiek część spadku, oznacza to akceptację całego majątku, obejmującego aktywa oraz pasywa (długi). Przepisy te są regulowane przez artykuły 1966, 1820 i 1822 greckiego Kodeksu Cywilnego.

Dziedziczenie długów spadkowych

Grecki Kodeks Cywilny przewiduje, że wraz z majątkiem zmarłego dziedziczy się również jego zobowiązania finansowe, takie jak długi. Dlatego ważnym aspektem jest decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. W przypadku przyjęcia spadku z długami, spadkobierca odpowiada za te zobowiązania, co może wpływać na jego własny majątek. W Grecji istnieje możliwość przyjęcia spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że odpowiedzialność spadkobiercy ogranicza się jedynie do wartości dziedziczonego majątku, a jego osobisty majątek nie jest zagrożony.

Dobrodziejstwo inwentarza pozwala na kontrolowanie ryzyka związanego z długami spadkowymi, jednak aby z niego skorzystać, należy złożyć odpowiednie oświadczenie i przygotować spis inwentarza – szczegółowy wykaz aktywów i pasywów spadku. Jest to procedura zalecana, jeśli istnieją podejrzenia co do potencjalnych zobowiązań finansowych zmarłego.

Podatek od spadków w Grecji

W Grecji podatek od spadków jest naliczany w zależności od wartości dziedziczonego majątku oraz stopnia pokrewieństwa między spadkodawcą a spadkobiercą. Krewni z najbliższego kręgu, tacy jak dzieci czy małżonek, mogą korzystać z preferencyjnych stawek podatkowych oraz wyższych kwot wolnych od podatku.

Dla współmałżonka oraz małoletnich dzieci istnieje możliwość zwolnienia podatkowego do kwoty 400 000 euro, pod warunkiem że małżeństwo trwało co najmniej pięć lat. Zwolnienie podatkowe przysługuje każdemu uprawnionemu indywidualnie i nie obejmuje pierwszego progu wolnego od podatku, co wpływa na dalsze progi w skali podatkowej.

Dziedziczenie nieruchomości w Grecji

Dziedziczenie nieruchomości przez obywateli spoza Grecji podlega szczególnym przepisom. Greckie prawo przewiduje możliwość dziedziczenia nieruchomości przez osoby, które nie są obywatelami Grecji, ale wymaga, aby wszystkie formalności były zgodne z miejscowymi przepisami. Nieruchomości podlegają również podatkowi od dziedziczenia, który różni się w zależności od wartości oraz relacji spadkobiercy ze spadkodawcą.

Dodatkowo, w przypadku dziedziczenia nieruchomości konieczne jest uzyskanie specjalnych zaświadczeń potwierdzających prawo własności oraz przeprowadzenie odpowiednich procedur notarialnych. Proces dziedziczenia nieruchomości może być złożony, dlatego zaleca się, aby cudzoziemcy skorzystali z usług lokalnego prawnika specjalizującego się w dziedziczeniu.

powiązany artykuł

Zakup nieruchomości w Grecji: jakie są dodatkowe opłaty i wymagane dokumenty

Sprawy międzynarodowe i dziedziczenie transgraniczne

Grecja jest członkiem Unii Europejskiej, co oznacza, że w przypadku dziedziczenia transgranicznego (np. gdy spadkobierca mieszka w innym kraju UE), obowiązują przepisy unijne regulujące kwestie spadkowe. Na mocy Rozporządzenia UE nr 650/2012, w sytuacji dziedziczenia transgranicznego można ubiegać się o tzw. Europejskie Poświadczenie Spadkowe. Dokument ten ułatwia uznanie praw spadkowych w innych krajach Unii Europejskiej i umożliwia dostęp do spadku lub zarządzanie nim na terytorium różnych państw członkowskich.

Dla obywateli spoza UE procedury mogą być bardziej złożone, a spadkobierca może być zobowiązany do przestrzegania zarówno przepisów greckich, jak i przepisów kraju zamieszkania. W takich przypadkach skorzystanie z pomocy prawnika specjalizującego się w prawie spadkowym międzynarodowym może okazać się niezbędne.

powiązany artykuł

Prawo spadkowe w Grecji: jakie nowe przepisy w zakresie dziedziczenia wchodzą w życie?

Reasumując, należy zaznaczyć, że wszystkie powyższe informacje zawarte w tej publikacji mają jedynie ogólny przegląd zasad dziedziczenia w Grecji. Każdy przypadek jest unikalny, a przepisy mogą być różnie interpretowane w zależności od specyfiki sprawy, takiej jak struktura rodziny, wartość majątku, czy obecność długów. Aby upewnić się, że proces dziedziczenia przebiegnie zgodnie z przepisami oraz uniknąć potencjalnych problemów prawnych, warto zasięgnąć porady doświadczonego prawnika lub notariusza specjalizującego się w greckim prawie spadkowym. Taki specjalista nie tylko dokładnie objaśni obowiązujące przepisy, ale również pomoże w dopełnieniu formalności, dbając o interesy spadkobierców, w tym o ulgi i zwolnienia podatkowe.